“Woman” in high school sociology course books at Ataturk Period<p>Atatürk Dönemi lise sosyoloji ders kitaplarında “kadın”

Abstract

Course books are definitely the most important education material. In the societies which are just founded like Turkish Republic and try to have a brand new social structure, and infuse this into young generations via education; the importance of course books increases enormously. The founders of Turkish Republic and the leaders of education system aimed to shape the social state of women and change the historical perception in this respect. The previous and the following change of a republic woman can be observed more clearly from the course books, especially in sociology course books, since it is about a social manner.

The teaching of sociology as a course launched at Turkish Republic just after the decisions of 1924 II. Heyet-iİlmiyye (II. Education Committee). After this decision, course books were immediately prepared. The first sociology course book at high school was Terbiye ve Ahlâka Dâir Müteallik Tatbîkatıyla İçtimâîyyat Dersleri (Sociology Course Book Implementation Concerning Nurture and Morality) which had been translated by the master Mehmet İzzet from French language. After this the course books which were used in education respectively were; Yeni İctimaiyyat (The New Sociology) of master Mehmet Izzet, İçtimâîyyat (The Sociology) which is prepared by master Ali Kâmi, and Sosyoloji (The Sociology) course books which are prepared by Necmettin Sadak during Ataturk Period. In this study, the aforementioned course books were investigated within the scope of woman perception and the change in this perception, through one of qualitative research methods; document review.

Özet

Ders kitapları kuşkusuz en önemli eğitim materyalleridir. Türkiye Cumhuriyeti gibi yeni kurulan ve yepyeni bir toplumsal yapıya bürünmeye çalışan, bunu da eğitim vasıtası ile genç nesillere benimsetmeyi hedefleyen topluluklarda ders kitaplarının önemi bir derece daha artar. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucuları ve eğitim öncüleri, kadınların toplumsal konumlarını biçimlendirmeyi ve bu hususta var olan tarihsel algıyı değiştirmeyi hedeflemişlerdir. Cumhuriyet kadınının yaşadığı ve yaşayacağı değişim en çok ders kitaplarında, toplumsal bir mesele olması dolayısıyla da sosyoloji ders kitaplarında net bir şekilde gözlemlenir.

Türkiye Cumhuriyeti’nde sosyolojinin bir ders olarak okutulması 1924 II. Heyet-i İlmiyye kararı ile gerçekleşmiştir. Bu karardan sonra derhal ders kitapları hazırlanmıştır. Liselerde okutulan ilk sosyoloji ders kitabı Mehmet İzzet Bey’in Fransızcadan tercüme ettiği Terbiye ve Ahlâka Dâir Müteallik Tatbîkatıyla İçtimâîyyat Dersleri’dir. Atatürk Dönemi’nde bundan sonra sırasıyla Mehmet İzzet Bey tarafından yazılan Yeni İçtimâîyyat, Ali Kâmi Bey’in hazırladığı İçtimâîyyat ve Necmettin Sadak’ın hazırladığı Sosyoloji ders kitapları okutulmuştur. Bu makalede söz konusu ders kitapları, nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme kullanılarak kadın algısı ve bu algıdaki değişim çerçevesinde incelenmiştir.