Nurses’ gender roles as predictors of job satisfaction<p>Hemşirelerin iş doyumunun yordayıcısı olarak toplumsal cinsiyet rolleri
Keywords:
Nurse, job satisfaction, gender roles, Hemşire, iş doyumu, toplumsal cinsiyet rolüAbstract
The aim of the study is to examine whether nurses’ gender roles are predictors of their job satisfaction. The study was designed as a relational screening model and the study population consisted of 1.808 nurses working at public hospitals in Samsun city, Turkey. Out of this population, the sample size of the study was measured as 317 with 95% confidence interval and ± 5 % sampling error. The instruments were applied to voluntarily participating nurses who were working at randomly chosen health care centers which were connected to Samsun Public Hospital Association in 2017. In the data analysis process, simple linear correlation and regression analysis methods were used. To the study results, the femininity sub scale scores were not related to internal (r= .09; p> .05), external (r= -.01; p> .05) or total job satisfaction (r= .05; p>.05). However, the masculinity sub scale scores were related to internal (r= .16; p< .05) and total job satisfaction (r= .14; p< .05) in a low but positive way, but it was not related to external job satisfaction (r= .10; p> .05). Additionally, the models developed in relation to the prediction of masculinity scores by internal (F(1.313)= 8.62, p< .01, R2= .03) and total job satisfaction (F (1. 313)= 6.65; p< .01, R2= .02) were seen to be meaningful. Both models had low levels of effect size. The masculinity scores were in positive relation with internal (β = .16, t = 2.94, p< .01) and total job satisfaction (β = .14; t = 2.58; p< .01). In other words, the nurses with higher masculinity scores possessed higher level of internal and total job satisfaction.
Extended English abstract is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file.Özet
Bu çalışmanın amacı, hemşirelerin toplumsal cinsiyet rollerinin iş doyumlarının yordayıcısı olup olmadığını incelemektir. Veri toplama aracı olarak BEM Cinsiyet Rolleri Ölçeği ve Minnesota İş Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Samsun İli’nde Genel Sekreterliğe bağlı hastanelerde çalışan 1805 hemşire oluşturmuştur. Bu evrenden içerisinden % 95 güven aralığında, ± % 5 örnekleme hatası ile gerekli örneklem büyüklüğü 317 olarak hesaplanmıştır. İlgili kuruluşlardan izinler alındıktan sonra 2017 yılında Samsun Kamu Hastaneler Birliği’ne bağlı olan ve rastgele seçilen sağlık kuruluşlarında çalışan ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan hemşirelere ölçme araçları uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler IBM SPSS 23 paket programı ile analiz edilerek değerlendirilmiştir. Ölçeklerden elde edilen puanlara yönelik frekans dağılımı ve yüzde oranı hesaplanmıştır. Verilerin analizinde basit doğrusal korelasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada, hata payı .05 olarak kabul edilmiştir.
Araştırma sonuçlarına göre kadınsılık alt ölçeği puanları içsel doyum (r= .09; p> .05), dışsal doyum (r= -.01; p> .05) veya toplam iş doyumu (r= .05; p >.05) puanlarıyla ilişkili değildir. Erkeksilik alt ölçeği puanları ise, içsel doyum (r= .16; p < .05) ve toplam iş doyumu (r= .14; p< .05) puanlarıyla düşük düzeyde pozitif yönde ilişkiliyken, dışsal doyum (r= .10; p> .05) puanlarıyla ilişkili değildir. Ayrıca, içsel doyum (F (1. 313)= 8.62; p< .01; R2= .03) ve toplam iş doyumu (F (1.313) = 6.65; p< .01, R2= .02) puanlarının erkeksilik puanları tarafından yordanmasına ilişkin oluşturulan modellerin anlamlı olduğu görülmüştür. Her iki modelde düşük düzeyde bir etki büyüklüğüne sahiptir. Erkeksilik puanları içsel doyum (β = .16; t = 2.94; p< .01) ve toplam iş doyumu (β = .14; t = 2.58; p< .01) puanlarıyla pozitif yönde ilişkilidir. Başka bir ifadeyle, bu örneklemde erkeksilik puanları yüksek olan hemşirelerin içsel iş doyumu ve toplam iş doyumu düzeyleri yüksektir.
Downloads
Metrics
References
Aksungur, A. (2009). Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan ebe ve hemşirelerin iş doyumu ve yaşam kalitesi düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ali, N. ve Ali, A. (2014). The mediating effect of job satisfaction between psychological capital and job burnout of pakistani nurses. Pakistan J Commerce Social Sci. 8(2), 399-412.
Anar, B. (2011). Evli ve Çalışan Yetişkinlerin Toplumsal Cinsiyet Rolleri ile Evlilik Doyumu ve İş Doyumu İlişkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Arıkan, G. (1998). Kadınlarda Sosyal Tabakalaşma ve Sosyal Hareketlilik. Ed.Oya Çiftçi. 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek. Ankara: TODAİE Yayınları.
Aslan, H. (2006). Çalışanların İş Doyumu Düzeylerine Göre Depresyon, Benlik Saygısı ve Denetim Odağı Algısı Değişkenlerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ataman, M. (2009). Feminizm: Geleneksel uluslararası ilişkiler teorilerine alternatif yaklaşımlar demeti. Alternatif Politika, 1(1), 1-41.
Atış, F. (2010). Ebelik/ Hemşirelik 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Adana.
Ballıca, S. (2010). İş Görenlerin İş Yaşam Dengesi Algılamaları ile Cinsiyet Rolleri ve Bireysel Özelliklerinin İlişkisi: Büyük Ölçekli Bir İşletmede İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Batıgün, A. D. ve Şahin, N. H. (2006). İş stresi ve sağlık psikolojisi araştırmaları için iki ölçek: a-tipi kişilik ve iş doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 32-45.
Baycan, F. A. (1985). Farklı Gruplarda Çalışan Kişilerde İş Doyumunun Bazı Yönlerinin Analizi. (Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi), Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bem, S. L. (1974). The measurement of psychologıcal androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42(2), 155-162.
Büyükbayram, A. ve Gürkan A. (2014). Hemşirelerin iş doyumunda duygusal zekânın rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(1), 41-8.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (22. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
Centers, R. ve Bugental, D. E. (1966). Intrinsic and extrinsic job motivations among different segments of the working population. Journal of Applied Psychology, 50, 193-197.
Clark, A. E. (1997). Why are women so happy at work? Labour Economics, 4(4), 341-372.
Cortese, J. R. (2003). Gender Role Conflict, Personality, and Help-Seeking in Adult Men. (Ph.D. Thesis), University of Southern California, California.
Çarıkçı, D.H. & Oksay, A. (2004). Örgütsel yapı ve meslek farklılıklarının iş tatmini üzerindeki etkileri: hastane çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 157-172.
Dedeoğlu, S. (2009). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim Dergisi, 86, 139-170.
Delice, S. (2006). Hemşirelik Mesleği ve Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Hemşirelik Mesleğine Etkilerinin Betimlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Ankara.
Dökmen, Z. Y. (1999). Bem cinsiyet rolü envanteri kadınsılık ve erkeksilik ölçekleri türkçe formunun psikometrik özellikleri. Kriz Dergisi, 7(1), 27-40.
Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıcılık.
Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal cinsiyet ve engellilik: ‘bermuda üçgeni’ ya da ‘kara delik’ etkisi, Engelli Kadın ve Sağlık Sempozyumu. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/ engelli_kadin/zehra_dokmen. doc Erişim Tarihi: 11.07.2017.
Ertekin, B. (2006). Mardin İl Merkezindeki Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Hemşirelerin İş Doyumları ve Depresif Duygu Durumlarının Bazı Sosyo Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Gümüşoğlu, F. (2004). İlköğretim Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Algıları, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma, Ankara: Yeditepe Üniversitesi Yayınları.
İnce, Ö. (2003). İş Tatminine Etki Eden Başlıca Faktörler ve Uygulamadan Bir Örnek. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar-İlkeler-Yöntemler. Ankara: Nobel Yayınları.
Kavuncu, N. (1987). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri’nin Türk Toplumu’na Uyarlama Çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kaya, N., Turan, N. ve Öztürk, A. (2011). Türkiye’de erkek hemşire imgesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 16-30.
Keith, B. ve Jacqueline, S. (2002). Parent and adolescent gender role attitudes in 1990’s great britain. Sex Roles 46(7-8), 239-244.
Kimberly, A. ve Mahaffy, K. (2002). The gendering of adolescents’ childbearing and educational plans: reciprocal effects and the influence of social context. Sex Roles, 46(11-12), 403-417.
Kimura, D. (2002). Sexdifference in Thebrain: Men andwomendisplaypatterns of behavioral and cognitive differences that reflect varying hormonalin fluences on brain development. Scientific American, 12(1), 32-39.
Kumcağız, H. & Güner, Z. (2017). Analysis of various variables including social support and marital adjustment as predictors of job satisfaction for nurses. J. Human Sci, 14(1), 225-49.
McMillian J., Morgan SA., ve Ament, P. (2006). Acceptance of male nurses by female registered nurses. Journal of Nursing Scholarship, 38(1), 100-106.
Okpara, J.O. (2006). The relationship of personal characteristics and job satisfaction: a study of nigerian managers in the oil industry. The Journal of American Academy Of Business, 10(1), 49-58.
Öngen, B., ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48, 1-18.
Price, M. (2002). Job satisfaction of registestered nurses working in acute hospital. Br J Nurs. 11, 275-80
Seçgin, F., ve Tural, A. (2011). Sınıf öğretmenliği bölümü öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları’, e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 1C045 (6/4), 2446-2458.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2012). Using Multivariate Statistics. Harlow: Pearson Education.
Tilev, S. ve Beydağ, K.D. (2014). Hemşirelerin iş doyum düzeyleri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(1), 140-147.
Turan, N., Öztürk, A., Kaya, H. ve Atabek Aştı, T. (2011). Toplumsal cinsiyet ve hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 167-173.
Ulusoy Çetinkaya, E. ve Ecevit-Alpar, Ş. (2013). hemşirelerde meslektaş dayanışması ve iş doyumu ile ilişkisi. F.N. Hemşirelik Dergisi, 21(3), 154-163.
Vefikuluçay, D., Demirel, S., Taşkın, L. ve Eroğlu, K. (2007). Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 14(2), 12-27.
Weiss, D. J., Dawıs, R. V., England, G. W., ve Lofquıst, L. H. (1967). Manual for the minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation Nr. 22, Minneapolis: University of Minnesota.
Yılmaz, D. V., Zeyneloğlu, S., Kocaöz, S., Kısa, S., Taşkın, L. ve Eroğlu, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.
Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da Hemşirelik Öğrenimi Gören Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ankara.
Downloads
Additional Files
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
