Dergi (Journal)Belirli aralıklarla çıkartılan, hangi konuları kapsadığı belirlenmiş bir süreli yayın türüdür. Popüler Dergi (Popular Magazine)Çoğunlukla gazeteci ya da profesyonel yazarlar tarafından yazılmış, kullanım dili genel okuyucular tarafından anlaşılır, hakem sürecinden geçmeden sadece dergi editörü tarafından düzenlenen, daha kısa olma eğilimindeki ve ayrıntılı kaynak gösterilmeyen yazıların oluşturduğu dergi çeşitidir. http://www.library.arizona.edu/help/tutorials/scholarly Akademik Dergi (Academic Journal)Akademik dergi bir bilimsel alan, disiplin veya alt disiplinde yapılan özgün bir arştırmayı ya da güncel gelişmeleri yayma amacı ile ayda bir, ya da 2 veya 3 ayda bir çıkarılan süreli yayındır. Dergi makaleleri genellikle araştırmayı yapan kişi ya da kişiler tarafından yazılır. Popüler dergilere oranla daha uzun olup sonunda bir bibliyografya ya da kaynakça bulunur. Fen ve sosyal bilimler alanında yazılan makalelerde asıl metinden önce bir öz yer alır. Akademik dergilerin çoğu hakemlidir. http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_jk.aspx#journal Akademik dergi, bilimsel araştırma bulgularının yanı sıra analiz, değerlendirme, tartışma vb. içerikli yazılara da yer veren, çoğunlukla bilimsel nitelikteki dergilerin uyduğu standartlaşmaları kendi bünyesinde koruyan kağıt üzerinde ve/veya elektronik ortamda yayımlanan süreli yayınlardır. Bu açıdan bir “bilimsel dergi” aynı zamanda bir “akademik dergi”dir; ancak her akademik dergiye, değinilen anlamıyla “bilimsel dergi” denilemez. (Kozak, N. ,2003, Türkiye’de Yayınlanan Akademik Dergilerin Niteliklerindeki Zaman İçerisindeki Değişim Nedenleri: Sağlık, Sosyal ve Teknik Bilim Alanlarında Yayınlanan Dergiler Üzerine Bir İnceleme) http://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/266
Ulusal Hakemli DergiEditörü ve en az beş değişik üniversitenin öğretim üyelerinden oluşmuş danışmanlar grubu olan, bilimsel/sanatsal özgün araştırma makaleleri yayımlayan, yılda en az iki kez yayımlanan ve son beş yılda düzenli olarak basılıp dağıtımı yapılmış, üniversite kütüphanelerinde erişilebilir olan dergi. (ÜAK tanımı) DergiPark Türkiye'de çoğunlukla gönüllülük esasıyla ve teknik altyapı yetersizlikleri ile yürütülmeye çalışılan akademik dergi yayıncılığının, uluslararası standartlarda teknik bir alt yapıya kavuşturularak bilimsel araştırma sonuçlarının kolay yayımlanmasına, erişilmesine ve etkisinin artırılmasına katkı sağlamak amacıyla TÜBİTAK ULAKBİM tarafından sunulan, Dergi Barındırma ve Süreç Yönetimi hizmetidir. NOT: Eylül 2013 tarihinden başlatılan DergiPark Projesi planlanırken yukarıda verilmiş olan tanımlar tartışılmış ve “bilimsel dergi” ile “akademik dergi” tanımlarının sıklıkla birbirinin yerine kullanılıyor olması sebebiyle Projenin "DergiPark AKADEMİK" olarak çalışmalarına devam etmesine karar verilmiştir. TR Dergileri DiziniTÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen TR Dergileri Dizini, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler alanlarında makaleler içeren bibliyografik / tam metin bir veri tabanıdır. Dergi hakkında tanıtıcı bilgi içeren başvuru, Online Dergi İzleme Sistemi (ODİS) üzerinden yapılmaktadır ve bu bilgilerde değişiklik (editör, dergi URL adresi, iletişim bilgisi değişikliği gibi) olduğu anda güncelleme yapılmalıdır. Dergi, başvuru tarihinden itibaren en az bir yıl süreyle Komite tarafından izlenir. Derginin, duyurulan yayın sıklığında yayınlanıp yayınlanmadığı takip edilir. Diğer Ön Değerlendirme koşulları da oluşmuş ise, ilgili Komite tarafından "Dergi Değerlendirme Kriterleri” doğrultusunda değerlendirmesi yapılır ve karar dergi editörlüğüne bildirilir. Uluslararası DizinlerBilimsel araştırmalar ve incelemeler sonucu oluşturulan yayınların kullanılması, yeni araştırmalara kaynak oluşturması, bu yayınların nerede, ne zaman ve kim tarafından üretildiğinin bilinmesi ile mümkündür. Bilimsel bilginin bibliyografik denetiminin sağlandığı önemli araçlar kataloglar, bibliyografyalar ve dizinlerdir. (Atılgan, 2005b) Makalelerin daha çok kullanıcıya erişebilmesi, yeni üretilecek bilgiye katkısının ölçülebilmesi çin makalenin yer aldığı derginin ulusal ya da uluslararası dizinlerde taranıyor olması önemli bir ölçüttür. Institute for Scientific Information (ISI)’ın Dergi Seçimi Temel Standartları:
ISI tarafından uluslararası düzeyde konu bazında hazırlanan önemli atıf dizinleri vardır. Bunlar;
Scopus Dergi Seçimi Temel Standartları:
Ulusal Dizinler
(Uluslararası Akademik Yayınlar ve Türkiye'nin Bilimsel Üretkenliği) Hacer Çimen ve Ertuğrul Çimen http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-13.pdf DOI Numarası
Ör: 10.16916/aded.41165
Açık ErişimAçık erişim, bilimsel literatürün İnternet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, dizinlenebilir, tam metne bağlantı verilebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir biçimde kamuya ücretsiz açık olmasıdır. (Budapeşte Açık Erişim İnsiyatifi Bildirisi 2001) http://acikerisim.ankos.gen.tr/acikerisimsozlugu.htm Açık Erişimin Önemi Açık erişimin temel mantığı kullanıcıların bilimsel araştırma sonuçlarına kolayca erişmelerine olanak sağlayarak araştırmaların etkisini artırmaktır. Bir araştırmacı, çalışmasını potansiyel olarak Internet ortamında bütün dünyadaki kullanıcılara kolayca açabilir. Açık erişim, araştırmalardan üretilen yayınların yeni bilimsel araştırmaları tetikleme süresini kısaltmaktadır. Açık erişim makalelere bilimsel literatürde daha fazla atıf yapılmaktadır (Lawrence, 2001; Harnad ve Brody, 2004; Harnad ve diğerleri, 2004; Antelman, 2004). Başka bir deyişle, araştırma sonuçları daha fazla kişi tarafından kullanılmakta, bu kullanım yeni araştırmaların yapılmasına yol açmaktadır. (Yaşar Tonta - Açık erişim: Bilimsel iletişim ve sosyal bilimlerde süreli yayıncılık üzerine etkileri. (bildiri). I. Ulusal Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık Sempozyumu, 2-3 Kasım 2006, Ankara.) Ulusal Açık Erişim Çalıştayları
Avrupa Birliği destekli yürütülen projeler
Önemli Not: TÜBİTAK ULAKBİM, Türkiye'de yürütülen Ulusal Açık Bilim çalışmalarına Elektronik Kaynaklar Ulusal Akademik Lisansı (EKUAL) ve DergiPark Projesi ile destek vermektedir. İlgili bağlantılar DOAJ: Açık Erişim Dergileri Rehberi http://www.doaj.org OpenDOAR: Açık Erişim Arşivleri Rehberi http://www.opendoar.org OAIster: Açık erişim arşivleri üzerinde ortak arama yapan veri tabanı http://www.oaister.org/ ArXiv: Fen bilimleri alanında açık erişim arşivi http://arxiv.org/ RePEc: Ekonomi alanında açık erişim arşivi http://repec.org/ SSRN: Sosyal bilimler alanında açık erişim arşivi http://www.ssrn.com/en/ SOSIG: Sosyal bilimler alanında açık erişim arşivi http://www.rsc-sw-scotland.ac.uk/project_pages/docfiles/learning_resources/lost_rk/page_31.htm ERPA: Sosyal bilimler alanında açık erişim arşivi http://eiop.or.at/erpa/fullarchive.htm PubMed: Sağlık bilimleri alanında açık erişim arşivi http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed Açık Erişim Türkiye: (http://www.acikerisim.org/ OpenAIRE: https://www.openaire.eu/ MedoANET: http://www.medoanet.eu/ OpenAIREPlus: https://www.openaire.eu/highlights/openaireplus-press-release?catid=0 PASTEUR4OA: http://www.pasteur4oa.eu/ ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler: http://acikreisim.annkos.ge.tr/AKADEMİK DERGİLER İÇİN BİLİNMESİ GEREKENLERAlan araştırmasıYeni bir dergi çıkartmadan önce alan araştırması yapılmalıdır. Bu alanda ulusal ihtiyaç belirlenmeli, yayın eksiği olup olmadığı araştırılmalı ve bu bilgiler ışığında derginin amaç ve kapsamına karar verilmelidir. Dergi Adı, Dergi Paralel Adı ve Dergi Adı Kısaltması
Dergi İletişim BilgileriDergi iletişim bilgilerinin mümkün olduğunca kurumsal olması önerilmektedir. Elektronik posta ve geleneksel posta adreslerinin güncel ve doğru olması erişim için çok önemlidir. İçindekiler Sayfasıİçindekiler sayfası, makalenin orijinal dilinde başta olmak üzere, İçindekiler / Contents başlığı altında Türkçe ve İngilizce olarak verilmesi (başka dillerdeki makaleler için orijinal dilinde de verilebilir) tavsiye edilir. Makalelerin başlangıç ve bitiş sayfaları belirtilmelidir. İçindekiler sayfasında makaleler türlerine göre sınıflandırılmalı [Araştırma Makaleleri (Research Articles); Derleme Makaleler (Review Articles); Olgu Sunumları (Case Reports); Kitap Tanıtımı (Book Review); Hakemsiz Makaleler (Articles Not Peer Reviewed); vb], ayrıca makale başlangıç sayfasında makale türü belirtilmelidir. Derginin Hakkında Sayfası
Derginin paralel adının olması durumunda (İngilizce ad gibi), derginin orijinal adıyla birlikte verilmesi gerekiyorsa derginin asıl adından daha ön planda olmayacak şekilde, daha küçük puntolarla dergi adı altında verilebilir, makale sayfalarında sadece orijinal ad ya da tercihen orijinal adın kısaltması kullanılmalıdır.
Derginin numerik bilgilerine ilişkin ifadeler
Ay bazında yayınlanan dergilerin yayın sıklığına ilişkin ifadeler
Mevsim bazında yayınlan dergilerin yayın sıklığına ilişkin ifadeler
Makale geliş ve kabul tarihi bilgisiyle ilgili ifadeler
Makale SayfalarıMakale başlangıç sayfalarında; Dergi Adı (tercihen, dergi editörlüğünce belirlenmiş ve dergi bilgilerinde duyurulmuş standart kısaltması), yıl; varsa cilt no (sayı no): ilgili makalenin sayfa aralıkları belirtilmelidir, sayfanın üst bölümünde sağda ya da solda verilebilir, Ör.1: Mellifera, 2013; 13 (25): 2-5 Ör.2: Kulak Bur Bog Ihtis Derg 2014; 24 (4): 185-189
ISSN
Derginin Eski AdıDergi adında herhangi bir değişiklik olması durumunda, yeni ad altında yayınlanan sayıların her birinde, en azından birkaç yıl, derginin eski adı belirtilmelidir, Bir Dergideki Araştırma Makalesi OranıSağlık, yaşam, mühendislik ve temel bilimleri alanındaki dergilerde en az 50% oranında araştırma makalesi yayınlanmalıdır, Etik KurallarDergide etik kurallara ve telif haklarına uyulmalı ve bu konuya önem verilmeli, bu konudaki hassasiyet dergi iç kapaklarında duyurulmalıdır, Düzenlilikİlan edilen aralıklarda düzenli olarak yayın hayatına devam etmeli, sıkça sayı birleştirmesi yapmamalıdır, Sayfa NumarasıHer sayının sayfa numarası bir (1) ile başlamamalı, cilt ya da yıl bazında makalelerin sayfa numaraları devam etmelidir. Cilt ya da yıl değişikliklerinde sayfa numarası bir (1) ile başlamalıdır, YazarAkademik yazarlık bilimsel çalışma sonuçlarının camia ile paylaşılmasını sağlayan bir araçtır. Yazar bu yolla alanında öncelik ve itibar kazanmaktadır. Yazar, yazı göndereceği derginin konu kapsamı, politikası ve yazım kuralları dikkatlice incelemelidir. İlgili derginin kurallarına bağlı olarak, bilimsel içerik, biçimsel özellikler ve etik uygunluğuna göre makale gönderimini yapmalıdır. Akademik makalelerin en önemli özelliklerinden biri çok yazarlı olmasıdır. Sadece makalenin içeriğine direkt katkıda bulunmuş kişiler yazar olarak eklenmelidir. Yazar sıralaması, disiplinler, araştırma grupları ve ülkeler arasında değişkenlik göstermektedir. Azalan katkı payına göre sıralama, taslağın yazım ya da araştırmanın yürütülmesinde öncelikli rol alan kişinin ilk isim olması, en tecrübeli yazarın son isim olması, alfabetik ya da rastgele sıralama gibi sıralama tipleri mevcuttur. Makale yazım konusunda yol gösterici olacak kaynaklar aşağıda verilmiştir. ulakbim.tubitak.gov.tr/sites/images/Ulakbim/eyes2_yazar_1.pdf EditörTDK sözlüğünde Editör; yazıları yeniden düzenleyerek yayıma hazırlayan kimse olarak tanımlanmıştır. Editörlerin temel işlevi; “Bilimsel bir makale yazarının kendisini en etkin bir biçimde ifade etmesine yardımcı olmak ve bilimi anlaşılır bir şekilde yayınlamaktır” (Kutsal, Yeşim G., Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık-2006). Editörün sorumlulukları ve taşıması gereken özellikler için aşağıdaki makalelerden ayrıntılı bilgi edinilebilir. uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum4/page67-72.pdf uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum9/kutsal.pdf uvt.ulakbim.gov.tr/sbvt/kurultay1/Kozak.ppt uvt.ulakbim.gov.tr/toplanti/uay10/osert.pdf Hakem ve Hakemlik SüreciYayın süreci, yazarların yanı sıra editör ve hakemlerin emeğine gerek gösterir. Bu süreçte editör kararına temel oluşturan en önemli bilgi hakemlerin raporlarına dayanır. Hakemler, makalede yer alan araştırma alanına hakim bilimcilerdir. Hakemlik sürecinde çalışmanın amacı, çalışmada kullanılan yöntemlerin amaca uygunluğu, sonuçların doğru verilişi ve doğru yorumlanışı ama hepsinden öte, çalışmanın orijinalliği değerlendirilmelidir. Çalışma yeni bilgi veriyor mu, bilime katkı sağlıyor mu, soruları hakemin üzerinde yoğunlaşması gereken ve objektif olarak cevaplaması gereken sorulardır. www.turkjbiochem.com/2012/212-214.pdf Akademik bir dergi, hakem değerlendirme sistemine sahip olmalıdır. Makaleler en az iki hakem değerlendirmesinden geçmeli, kararlarda eşitlik olması durumunda yayın, üçüncü bir hakeme gönderilmelidir, KurullarYayın / Danışma Kurulu Derginin yayın politikasının belirlenmesi ve uygulanmasını sağlar. Editör, yardımcı editörler ile dergi politikasına ve derginin akademik birikimine katkı sağlayacak akademisyenlerden oluşturulmalı ve güncel olmasına dikkat edilmelidir. Hakem Kurulu Dergiye hakem olarak katkı sağlayan kişilerden oluşmaktadır. Çift taraflı körleme ilkesini bozmamak adına, hakem listesi ya hiç yayınlanmamalı ya da yılın son sayısında toplu olarak verilmelidir. Makale İçeriğiBaşlıkBaşlık, makaleyi betimleyici olmalı, makalenin temel kavramlarını, tartışmalarını ve temel savını yansıtmalı ve mümkünse 12 kelimeyi aşmamalıdır. Öz (Abstract/Descriptive Abstract)Öz, makaledeki bilginin kısa bir tanıtımı olarak tanımlanabilir. Araştırma metni içeriğinin paragraf formundaki şekli olup, okurlar için genel bir harita işlevi görür. Makalenin ana kısımlarının (giriş, bulgular ve yöntem, sonuçlar, tartışma ve öneriler) her birinin kısa bir özetini içermeli, okuyucunun makalenin içeriğini kısa zamanda ve hassasiyetle belirlemesine, kendi ilgi alanlarıyla ilişkisini saptamasına ve böylece makaleyi bütünüyle okumaya ihtiyaç duyup duymayacağına karar vermesine olanak vermelidir. Öz, 100-250 kelime arasında, tek paragraf olmalıdır. Anahtar Kelimeler (Keywords)Bilimsel yayınlarda özü takiben, genellikle, anahtar kelimeler yer alır. Anahtar kelimeler yayının elektronik ortamda taranmasına, dizinlemesine yardımcı olduğu gibi, yayına hazırlama süreçlerinde (örneğin hakemlerin belirlenmesinde) editörlere katkı sağlar. Özet (Summary/Informative Abstract)Literatürde geniş öz, bilgilendirici öz olarak da geçen özet, temel bilgiler açısından öz ile aynı özellikleri taşımakla birlikte uzunluk ve ayrıntı açısından farklılık göstermektedir. Özden daha ayrıntılı bilgi veren özetin uzunluğu genellikle yayının %5-15’i oranında olmalıdır. Ayrıca özette özden farklı olarak tablolar ve şekiller yer alabilir. Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Akademik Süreli Yayıncılık Kılavuzu 2013 Sadece akademik çalışmalarda değil, her türlü yazılı ve sözlü açıklamada, yararlanılan kaynakları belirtmek hem yasal hem de ahlaki bir sorumluluktur. Üretilen bilginin sağlıklı gelişimi için buna özen göstermek gerekir. Akademik çalışmalarda yararlanılan kaynakların, belirli bir düzende verilmesi için uluslararası pek çok standart geliştirilmiştir. Görünüş özelliği açısından bu stardartlar arasında farklılık olsa da, temelde hepsinde bulunan ortak alanlar (yazar, başlık, yayın bilgisi, tarih, sayfa numarası) vardır. Hazırlayanlar:
|