Monday, 20 May 2024, 11:57 AM
Site: Journal of Human Sciences
Course: Help Desk (Help Desk)
Glossary: Yardım ve Açıklamalar
M

Makale etik kuralları

Aşağıdaki makalelerde ikram yazarlığı, kendinden intihal (self  plagiarism), bildiriyi makale olarak yayınlamak gibi bazı etik kural ihlalleri açıklanmaktadır. Bilimsel çalışmalarda ve yayınlarda etik kuralların hepsine tam olarak uyulması zorunludur. 

Aşağıdaki makalelerde anlatılan etik kurallar ihlal edildikleri taktirde makale yayından kaldırılır. Zaman aşımı yoktur.

- Boydak, M. (2011). Araştırma ve yayın etiği. N. Atasoy, M. Boydak ve H. A. Çırpan (Ed.), Bilim Etiği içinde . İstanbul Üniversitesi. http://cdn.istanbul.edu.tr/statics/www.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2013/07/%C4%B0stanbul-%C3%9Cniversitesi-B%C4%B0L%C4%B0M-ET%C4%B0%C4%9E%C4%B0.pdf adresinden erişildi.


- İnci, O. (2009). Bilimsel yayın etiği ilkeleri, yanıltmalar, yanıltmaları önlemeye yönelik öneriler (ss. 69–89). Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık Sempozyumu, sunulmuş bildiri. http://uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum7/inci.pdf adresinden erişildi.

  

- Uzbay, T. (2006). Bilimsel araştırma etiği (ss. 19–26). Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 4.Ulusal Sempozyumu, sunulmuş bildiri, Ankara. http://uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum6/uzbay.pdf adresinden erişildi.

  

- Psikolojide Araştırma, Uygulama, Yayın Etiği. (2007).Türk Psikoloji Bülteni: Psikolojide Araştırma, Uygulama, Yayın Etiği13(41). http://www.turkpsikolojibulteni.com/PDF/TPB/41.pdf adresinden erişildi.

  

- Uçak, N. Ö. ve Birinci, H. G. (2008). Bilimsel etik ve intihal. Türk Kütüphaneciliği22(2), 187–204.

  

- Büken, N. Ö. (2006). Türkiye örneğinde akademik dünya ve akademik etik. Hacettepe Tıp Dergisi37(3), 164–170.


Makalenin yazar sıralamasını nasıl yapmalısınız?

"Yazar listesinde birinci sıra, üzerinde çalışılacak soruyu ortaya koyanındır. Bilimsel çalışmanın en önemli bölümü araştırmaya değer sorunun onaya konulmasıdır. Kimi kez soruyu belirleyenle hipotezi kuran aynı kişi olmamaktadır. Bu durumda hipotezi kuranın yeri ikinci sıradırÜçüncü sıra ise ortaya konan hipotezin nasıl sınanabileceği sorununu çözenin, yani araştırmanın yöntemini oluşturanındır. 

Bundan sonraki isimler çalışmaya yaptıkları katkı oranında yerleştirilirler. Uygulamacının sıradan gün­delik uygulamaları yazarlık hakkı getirmez, örneğin: bir biyokimya laboratuvarında, kan lityum düzey­lerinin saptanması, bu uygulamayı yapan kişiye yazarlık hakkı kazandırmaz. Ancak çalışmaya yeni bir düşünce ya da yöntemle katkıda bulunan bir kişi laboratuvar teknisyeni de olsa yazarlık hakkı kazanır. Benzer biçimde, istatistik için çalışmanın başlangıcın­da alınan yardım yazarlık hakkı getirmezken ve yal­nızca teşekkür bölümünde bu yardımın belirtilmesi yeterli olurken, araştırmanın tümüyle söz konusu istatistiksel yönteme dayanması yazarlık hakkını ortaya çıkarır (Kuterdem 1999). Bir makalede katkısı bulunmayanların hangi nedenle olursa olsun yazar listesinde yer almaları etik dışıdır. Bu bilimin temel amacı olan gerçeğe ulaşma ülküsüne açık bir saldın olarak kabul edilir. Aynı biçimde bir makaleye önemli katkıda bulunan bir kişinin adına yazar listesinde yer verilmemesi de etik dışı bir tutumdur. Bu durumda da adalet ilkesi çiğnenmiş olmaktadır. Çalışmaya önemli katkıda bulunmuş olmasına karşın adının yazar lis­tesinde yer almasını istemeyen araştırmacı, bunun gerekçelerini yazılı olarak açıklamak zorundadır (Kuterdem 1999)" (154).

Kaynak: N. Yasemin Oğuz. (1999). Bilimsel Yayın Etiği. Klinik Psikiyatri, 1999(2), 153–159.

Ayrıca bkz: Değirmencioğlu, S., Demirutku, K. (1999). Türkiye’de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma III: Öğretim üyesi ve öğrenci işbirliği ile hazırlanan yayınlar- da yazarlık hakkının ve sırasının belirlenmesinde yardımcı olabilecek öneriler. Türk Psikoloji Dergisi, 14, 111-119.

Yüksek Lisans ve Doktora tezlerinden hazırlanan makalelerde, tezin sahibi olan öğrenci birinci yazar, danışman öğretim üyesi ikinci yazar olarak kaydedilmektedir. Makalenin bir lisansüstü tezinden hazırlandığının belirtilmesi önemlidir ve makalenin değerini artırır; ancak şart değildir.

Metin içi referanslarda sayfa numarası yazmak her zaman zorunludur

Bilimsel çalışmalarda özetleyerek ve aynen (motamot) olmak üzere iki şekilde alıntı yapılır. Her iki tür alıntıda da, metin içinde veya sayfa sonunda referans gösterirken, alınan bilginin alındığı eserdeki sayfanın numarasının yazılması APA, MLA, Turabian gibi bütün referans stillerinde mecburidir.


İstisnai olarak sadece eserin bütününe atıf yapılıyorsa, eserin belli bir yerindeki değil, tümündeki düşünce işaret edildiği için sayfa numarası belirtilmez. Bu kuralın dışında, özetleyerek veya motamot (kelime kelime aynen alıntı) yapıldığında, bilginin alındığı kaynak eserin sayfa numarasını her zaman yazmak zorunludur. Sayfa numarası yazılmaması, eserin bütününe atıf yapıldığı anlamına gelmektedir.

Not: Bazı makalelerde bu kuralın bilinmediği görüldüğü için bu uyarı yapılmıştır. Bazı yazarlar sadece tırnak içinde verilen alıntılarda sayfa numarasının yazılması gerektiğini zannetmektedirler.

"American Journal of Sociology" dergisinde yayınlanmış olan bir makaleden dört durumu içeren bir örnek aşağıdadır:


Kaynak:Lustration Systems and Trust: Evidence from Survey Experiments in the Czech Republic, Hungary, and Poland

Susanne Y. P. Choi and Roman David. American Journal of Sociology 2012 117:4, 1172-1201