An archaeological data assessment of Persian ethnicity in Lydia<p>Lydia’da Pers etnisitesine ait arkeolojik bir veri değerlendirmesi

Abstract

The present paper assesses the terracotta sarcophagus and its associated context discovered in Ödemiş/Yeniceköy in the Lydian region.

This paper questions what these group of findings, including two lekythoi and one bronze Achaemenid bowl as burial gifts, mean in terms of the presence of a Persian ethnicity in the region which is a relatively late discovery. Likewise, Achaemenid bowls had been found among the funerary gifts beside a similar sarcophagus during the Beydağ tumulus excavations held in 2014 by the Ödemiş Museum Directorate, a discovery which made it necessary to investigate the possibility of an Anahita-related tradition of the burial cult  in this site. A similar discovery was made in the excavations of Mount Nif, with this very type of bowl being unearthed in the contexts together with the burials, which provides support to our hypothesis. This hypothesis about the Persian ethnicity that was already present during the Hellenistic and Roman periods is not only based on evidence from the inscriptions, coins, and ancient sources, but now it can also be traced in terms of material culture thanks to the new evidence in question, which is also important in revealing the Persian influence upon burial traditions. The popularity of the Anahita cult that survived from the Achaemenid period well into the Roman era created an impact influencing not only “Lydian Iranians” but also the entire local and Roman population. However, the presence of Persian population here has largely to do with the Anahita cult and its practices. Therefore, occasional retrieval of philalai, i.e. the most commonly-known cultic form of Achaemenid culture, together with burials should be considered as strong archaeological data in ascertaining particularly the Persian ethnicity during the Hellenistic Period.

Özet

Makalede Lydia Bölgesi’nde, Ödemiş Yeniceköy’de ele geçen pişmiş toprak lahit  ve beraberindeki kontekst buluntular değerlendirilmektedir.

Gömü hediyesi olarak iki lekythos, bir bronz Akhaimenid kâsenin saptandığı buluntu grubunun bu bölgede geç dönemde varlığından haberdar olduğumuz Pers etnisitesi açısından anlamı sorgulanmaktadır. 2014 yılında Ödemiş Müze Müdürlüğü tarafından yapılan Beydağ tümülüs kazılarında da parçalar halindeki benzer bir lahitle birlikte ele geçirilmiş  Akhaimenid kâseler bu alanda olası bir Anahita bağlantılı ölü kült geleneğinin araştırılmasını gerektirmiştir. Benzer bir durumun Nif Dağı araştırmalarında da ortaya çıkmış olması ve kontekstlerden gömü beraberinde bu kase tipinin ele geçmesi ön görümüzü güçlendirmektedir. Bölgedeki Hellenistik ve Roma Dönemlerinde var olan Pers etnisitesinin yazıt, sikke ve antik kaynaklardaki kanıtları bilinmektedir. Bunun  yanı sıra materyal kültür açısından  burada konu edilen yeni izlerin gömü geleneklerinde  takip edilebilmesi, Pers etkisinin başka bir yansıması olarak önem taşımaktadır. Anahita inancının Akhaimenid dönemden Roma dönemine kadar sürmüş olan popülerliği, burada sadece “Lydialı İranlılar” değil tüm yerli ve Romalı nüfus üzerinde etki yaratmış görünmektedir. Ancak Pers nüfusunun mevcudiyeti büyük ölçüde Anahita inanç ve kült pratikleri ile ilişkilidir. Bu nedenle Akhaimenid kültürünün en bilinen kültik formu phialelerin ise zaman zaman gömüler beraberinde ele geçiyor olmasının Hellenistik Dönemde özellikle Pers etnisitesinin belirlenmesinde güçlü bir arkeolojik veri olduğu göz önünde tutulmalıdır.